Traders gebruiken heel verschillende instrumenten om een idee te krijgen van de richting van de markt, waaronder omkeerpatronen. Ze zijn belangrijk geworden, vooral bij het handelen in de zeer volatiele cryptomarkt. Een aspect van volatiliteit is dat de markt heftig van richting verandert. Omkeerpatronen kunnen aangeven wanneer de tijd voor een verandering is aangebroken. In dit artikel gaan we na hoe ze werken, hoe ze te interpreteren en hoe ze verschillen van retracements (onderbreking van de trend).  

Wat is een omkeerpatroon? 

Omkeerpatronen zijn formaties in kaarsgrafieken (candlestick charts). Zij geven aan dat de huidige trend ten einde is en dat ze binnenkort van richting zal veranderen. Kaarsgrafieken zijn een van de meest gebruikte instrumenten in trading. De meeste traders gebruiken Japanse kaarsgrafieken, waarnaar in dit artikel wordt verwezen bij de bespreking van specifieke patronen. 

Er zijn twee soorten omkeerpatronen, en elk staat voor een trend. Een bullish omkeerpatroon treedt op wanneer de markt overgaat van een dalende trend naar een stijgende trend. De andere is een bearish omkeerpatroon dat optreedt wanneer de markt van een stijgende trend naar een dalende trend gaat. 

Omkeerpatronen onderscheiden zich in vorm en locatie binnen de trend. Elk detail draagt bij tot de interpretatie van het patroon in kwestie. Sommige hebben lange lonten die aangeven dat de koers steun of weerstand ervaart, terwijl andere grote kaarslichamen wijzen op een sterke groei of daling van de koers. De locatie is ook belangrijk, want een bullish patroon moet voorkomen in een dalende trend waar het een keerpunt markeert, terwijl een bearish patroon verschijnt op de top van een stijgende trend.   

Wat is het verschil tussen een omkeer- en een retracementpatroon? 

Een retracementpatroon lijkt sterk op een omkeerpatroon, maar geeft iets anders aan. Een omkeerpatroon geeft een verandering op de lange termijn aan, terwijl retracementpatronen een verandering op korte termijn aangeven.   

De meeste retracementpatronen houden verband met steile koersbewegingen. Na een rally zijn de kopers uitgeput en beginnen sommige beleggers te verkopen om de winst te verzilveren. De koers daalt tot een bepaald niveau om vervolgens weer op te veren en de oorspronkelijke stijgende trend voort te zetten. Een omgekeerd scenario is wanneer verkopers uitgeput zijn en kopers bereid zijn zoveel mogelijk munten op te pikken voor een goedkope prijs. In feite stijgt de prijs, maar na het bereiken van een bepaald niveau zijn de kopers weer uitgeput en wordt de dalende trend voortgezet.  

Bullish omkeerpatronen 

Deze patronen worden gebruikt om te voorspellen wanneer het marktsentiment zal veranderen en de huidige neerwaartse trend ten einde loopt. Zodra het patroon wordt bevestigd, geeft het de mogelijkheid aan dat de markt zal herstellen. Het geeft echter niet aan hoe lang de stijgende trend zal aanhouden. Wanneer we kijken naar een wekelijks tijdsbestek, wordt duidelijk dat bullish trends in crypto zeer lang kunnen aanhouden. De meeste bullmarkten hebben namelijk meer dan een jaar plotselinge prijsstijgingen meegemaakt. Bullish omkeerpatronen kunnen helpen om het begin van een bullmarkt op hogere tijdframes zo vroeg mogelijk te spotten.  

Drie witte soldaten (three white soldiers) 

Dit patroon bestaat uit drie opeenvolgende kaarsen. De openingskoers van elke kaars ligt binnen het lichaam van de vorige kaars en sluit boven de vorige high. Het wijst op een sterke intraday volatiliteit (koersschommelingen gedurende een handelsdag) met een toenemende vraag die de koers bij elke nieuwe kaars hoger duwt. Het lichaam van de kaarsen is lang en er zijn geen of zeer korte lonten. De lonten zijn belangrijk omdat ze aangeven dat de rally bij elke kaars slechts een minimale terugval kende. De drie witte soldaten geven aan dat de bulls het overnemen. Als het handelsvolume samen met elke kaars toeneemt, wordt het signaal nog sterker geacht.  

Libelle doji (dragonfly doji) 

Dit is een zeer bijzonder doji-patroon dat optreedt wanneer de openingskoers gelijk is aan de slotkoers. De kaars heeft geen lichaam. In plaats daarvan is er een lange lont naar beneden die ook wel schaduw of onderste pit wordt genoemd. Dit geeft de libelle doji zijn typische t-vorm die lijkt op een libelle. Het wijst op een krachtige bullish shift omdat de bears er niet in slaagden de koers verder omlaag te duwen. In plaats daarvan stapten kopers in en maakten van de gelegenheid gebruik om de munten op te kopen, waardoor de prijs effectief naar hetzelfde niveau werd geduwd als bij de opening. 

Morgenster (morning star) 

De morgenster bestaat uit drie kaarsen, waarbij de eerste kaars een groot lichaam en een bearish richting heeft. De tweede kaars duwt de koers nog lager om vervolgens een beetje terug te veren, waardoor de kaars een klein lichaam en vaak twee lonten heeft. De derde kaars daarentegen heeft een groot lichaam en een stijgende richting. Dit geeft aan dat er een sterke ommekeer plaatsvindt, wat wordt onderstreept door het feit dat de koers bij de derde kaars bijna volledig herstelt. 

Three-line strike 

Het three-line strike-patroon bestaat uit vier kaarsen, waarbij de eerste drie kaarsen bullish zijn. Elk van hen sluit hoger dan de vorige kaars, gevolgd door de vierde kaars die hoger opent maar onder de openingskoers van de eerste dag sluit. Hoewel de laatste kaars een bearish signaal geeft, wordt het three-line strike-patroon vaak geïnterpreteerd als een signaal dat er een dip is opgetreden. Dit betekent dat de vierde kaars een signaal is om in te stappen, omdat wordt aangenomen dat de stijgende trend zal aanhouden nadat het patroon is voltooid. 

Morgenster doji (morning star doji) 

Dit patroon lijkt sterk op de hierboven beschreven morgenster. Ze zijn in feite familie en de morgenster doji bestaat ook uit drie kaarsen. Het enige verschil tussen de twee patronen is dat in dit geval de tweede kaars een doji vormt.  

Bullish opslokpatroon (bullish engulfing) 

Het bullish opslokpatroon, in het Engels bullish engulfing, bestaat uit twee kaarsen, waarbij de eerste kaars bearish is. Ze vormt vaak een lang lichaam met geen of korte lonten aan beide uiteinden. De tweede kaars daarentegen is stijgend. Het tweede kaarslichaam overspant de eerste kaars volledig, wat betekent dat hij een lagere low vormt, maar ook sluit met een hogere high dan de eerste. Vandaar de naam bullish opslokpatroon. Dit patroon vormt een krachtig signaal omdat de markt na het raken van een nieuw dieptepunt bijna onmiddellijk terugveert en rally’s maakt naar een nieuw hoogtepunt.  

Bullish verlaten baby (bullish abandoned baby) 

Dit patroon is een drie-kaarspatroon. De eerste kaars is groot en bearish, de tweede heeft een vrij klein lichaam en de derde is weer bullish. De bullish verlaten baby is een variant van het morgenster-patroon. Het verschil tussen beide formaties is dat bij de bullish verlaten baby de tweede kaars onder de onderste lont van de eerste kaars komt en de derde kaars boven de tweede.  

Doordringende lijn (piercing line) 

Dit patroon bestaat uit twee kaarsen, waarbij de eerste kaars bearish is. Ze heeft een middelgroot tot groot lichaam. De tweede kaars geeft de trendomkering aan door bullish te zijn. Ze vormt een nieuw dieptepunt, maar dringt terug naar de bovenste helft van de eerste kaars, waar ze sluit. Dit geeft aan dat de markt een nieuw dieptepunt heeft gevonden, maar vlak daarna begint de markt te stijgen.  

Hamer 

Het hamerpatroon heeft één kaars, waardoor hij bijzonder gemakkelijk te herkennen is. Het lichaam is relatief kort, met een lange lont aan de onderkant van de kaars. De kleur van de kaars is niet relevant en er kan een zeer korte lont tot aan de bovenkant van het lichaam zijn, maar dat hoeft niet. De hamer geeft aan dat inkomende verkoopdruk werd opgevangen door kopers, die de koers terug omhoog duwden boven of nabij de opening. Dit patroon is nog krachtiger als de hamer de exacte bodemkaars van een downtrend markeert, wat vereist dat de tweede daaropvolgende kaars de trendomkering bevestigt.  

Bullish harami  

Een bullish harami-patroon bestaat uit twee kaarsen. De eerste kaars is groot en rood, terwijl de tweede een kleine groene kaars is. Aangezien de eerste kaars bearish is en de tweede hoger is, maar met een klein lichaam, geeft het patroon aan dat het sentiment op het punt staat te veranderen. Wat op het eerste gezicht een consolidatie lijkt, blijkt een verschuivende trend te zijn. 

Omgekeerd hoofd en schouders (inverse head and shoulders) 

Het hoofd en schouderpatroon geeft de opleving van een dalende trend aan. De omgekeerde versie geeft echter een bullish omkeer aan. Het patroon bestaat uit meerdere kaarsen en is daarom een grafiekformatie die tijd nodig heeft voordat het voltooid is. De linkerschouder creëert een dieptepunt, het hoofd vormt een nieuw dieptepunt, terwijl de rechterschouder weer een hoger dieptepunt vormt. Beide schouders kunnen hun respectieve dieptepunten op hetzelfde niveau vinden, maar dat hoeft niet per se. Tussen elke schouder en de kop vindt een reliëfrally plaats, en de lokale top kan worden verbonden met een rechte lijn. 

Dit is de zogenaamde neklijn. Als de koers stijgt nadat de rechterschouder is voltooid EN de neklijn is gebroken, dan pas wordt het omgekeerd hoofd en schouderpatroon als bevestigd beschouwd. 

Bearish omkeerpatronen 

Deze patronen geven aan wanneer een stijgende trend ten einde loopt en een omkering op handen is. Een omkeerpatroon suggereert dat traders dienovereenkomstig handelen en longposities sluiten, crypto-activa op de spotmarkt liquideren of een shortpositie openen op de derivatenmarkten om hun inzetten af te dekken.  

Vallende ster (shooting star) 

Dit is een kaarspatroon dat verschijnt aan de top van een stijgende trend. Het lichaam is klein en er wordt een lange lont gevormd naar boven, wat aangeeft dat de bulls uitgeput zijn en dat er verkoopdruk is ontstaan bij het bereiken van een hoger prijsbereik.  

Donkere wolken 

Dit is de bearish variant van het hierboven beschreven doordringend lijnpatroon (piercing line). De eerste kaars is bullish, terwijl de tweede bearish wordt na het bereiken van een hogere high.  

Avondster 

Het avondsterpatroon bestaat uit de kaarsen en is de bearish variant van het hierboven beschreven morgensterpatroon. Het wijst op een downtrend, waarbij de tweede kaars niet verder omhoog gaat en de derde terugvalt naar de opening van de eerste.  

De opgehangen man (hanging man)  

Ook dit is een patroon van een enkele kaars met een klein lichaam en een lange lont onderaan de kaars. De kaars kan groen of rood zijn en vertoont dezelfde kenmerken als het hamerpatroon. Het cruciale punt is de locatie van de kaars. Als ze voorkomt in een uptrend, wijst ze op een sterke ommekeer.  

Bearish verlaten baby (bearish abandoned baby) 

Dit is de bearish-versie van het bullish verlaten baby-patroon en een variatie op het avondsterpatroon. Ook hier wijst het patroon erop dat de rally ten einde of mislukt is, waarbij de derde kaars bearish wordt. Het trekt alle of bijna alle winsten terug die tijdens de eerste kaars werden geboekt.  

Bearish opslokpatroon (bearish engulfing) 

Dit is de bearish versie van het bullish opslokpatroon. Daarom is dit een patroon met twee kaarsen, waarbij de eerste kaars bullish is. De tweede kaars is echter bearish en verdringt de eerste volledig door het bereiken van een nieuwe high en een nieuwe low.   

Avondster doji 

Dit is een variant van het avondsterpatroon. De tweede kaars is een doji die aangeeft dat er een besluiteloosheid is aan de top van de stijgende trend. De derde kaars bevestigt dit en voltooit het patroon door bearish te worden, wat suggereert dat een sterkere correctie zou kunnen volgen op de voltooiing van het patroon.  

Drie zwarte kraaien (three black crows) 

Dit is een patroon met drie rode kaarsen. Het wijst op een sterke dalende trend, aangezien de daling zich bij elke kaars voortzet. Het lichaam van deze kaarsen is groot en ze hebben geen of korte lonten.  

Hoe moet u traden met omkeerpatronen? 

Bij het herkennen van een omkeerpatroon zijn er enkele dingen die een trader in overweging kan nemen:  

• Als een positie al winstgevend is, kan een bearish omkeerpatroon aangeven dat het tijd is om winst te maken door de transactie te sluiten. Aan de andere kant, als er geen positie openstaat, kan een bullish omkeerpatroon een koopsignaal creëren. 
• Andere factoren zoals het handelsvolume of fundamenteel nieuws kunnen van invloed zijn op hoe sterk of zwak het signaal is dat door het omkeerpatroon is gegeven. Wanneer u handelt met een stop loss en een zwak signaal ontvangt, kan het evengoed een optie zijn om stoporders aan te passen in plaats van te verkopen. 
• Wanneer er geen positie is ingenomen, kan een bearish omkeerpatroon een signaal zijn om vlak te blijven in de spotmarkt in plaats van te kopen en te hopen dat de stijgende trend doorzet.  

Zijn omkeerpatronen betrouwbaar? 

Een patroon op zich is slechts een signaal dat een trend zou kunnen omkeren. Dit gezegd zijnde, hoeft het niet noodzakelijkerwijs een ommekeer te vormen. Het analyseren van kaarspatronen is slechts één van de vele hulpmiddelen die helpen bij het nemen van handelsbeslissingen. Het is de combinatie van patroonanalyse en andere marktgegevens die traders voordeel oplevert. Hetzelfde kan worden gezegd over alle andere handelsinstrumenten, zoals bijvoorbeeld oscillatoren. 

Bij het gebruik van dit specifieke instrument moet men altijd rekening houden met andere gegevens en actuele gebeurtenissen. Als er bijvoorbeeld een avondsterpatroon wordt gevormd voor Bitcoin in de daggrafiek en een paar uur later bevestigen de VS dat zij BTC gaan invoeren als hun nationale valuta, dan is het gemakkelijk te zien dat het patroon niet zal uitpakken.