Vorige week liep de stress in de valuta- en obligatiemarkten zo hoog op, dat analisten verwachtten dat een breekpunt nabij was. Dat kwam gisteren in het Verenigd Koninkrijk. Om de obligatiemarkt te redden, besloot de Bank of England 65 miljard pond aan staatsobligaties op te kopen. Het is het eerste land waarin de geldpers weer aan gaat. Wie volgt?

De Britse Pond had de grootste klap gekregen sinds het meest recente rentebesluit van de Fed. Weliswaar leden ook bijvoorbeeld de euro en de yen onder het feit dat de Fed weer flink dollars opzoog uit het rietje van de wereldwijde dollar milkshake. Maar de pond leed nog eens extra onder een als fiscaal onverantwoordelijk beschouwde begroting.

Niet alleen de pond crashte tot de historisch lage prijs van 1.03 dollar. Maar ook de Britste staatsobligaties met een looptijd van 20 jaar en meer gingen door het putje. Dit zorgde voor een acute liquiditeitscrisis van zogenaamde Liability Driven Investment funds (LDIs). Deze fondsen zitten in het portfolio van belangrijke Britse pensioenfondsen. Als ze in gevaar komen, komt het pensioen van miljoenen Britten in gevaar. Daarom moest de Bank of England wel ingrijpen.

Er zit 1500 miljard pond in deze LDI's. Ze werken met leverage, wat in dit geval wil zeggen dat ze staatsobligaties als onderpand gebruiken om cash te lenen. En daarmee meer staatsobligaties te kopen. Op het moment dat de waarde van het onderpand - de staatsobligaties - hard daalt - hebben ze dus een groot probleem. Door het opkoopprogramma van de Bank of England zijn ze even uit zwaar weer.

Geldpers weer aan

De redding door de Bank of England lijkt misschien makkelijk. De bank creëert geld uit het niets en redt fondsen uit de problemen. Maar uiteraard bestaat er niet zoiets als gratis geld: het is de belastingbetaler en/of de spaarder die opdraait voor de kosten. Als de geldhoeveelheid toeneemt, gaat dat nou eenmaal ten koste van de koopkracht van het bestaande geld op spaarrekeningen en dergelijke.

Het is om die reden dat de prijzen van crypto vaak stijgen als de geldpers weer aangaat: mensen vluchten in munten waarvan het uitgifteschema - in het geval van Bitcoin - eindig is. De vraag is of meer landen zich gedwongen voelen weer ruimer monetair beleid te gaan voeren. De VS voorlopig niet, maar andere landen voelen de druk oplopen. In de Europese Unie is een bron van spanning het oplopende verschil in rentestanden tussen obligaties van zuidelijke en noordelijke landen. Als dat te groot wordt, gaat de ECB waarschijnlijk obligaties van de zuidelijke landen opkopen.

Van slag

Analisten zijn het erover eens dat de normale economische cyclus van een jaar of 7 op het moment ernstig verstoord is. Een extreem hard draaiende geldpers na de pandemie werd opgevolgd door de knip erop en extreem snelle renteverhogingen. Door dit extreem snel veranderende monetair beleid, zijn financiële markten helemaal van slag. De vraag is of er nog steeds kans is op een 'zachte landing' of dat dit het begin van de chaos is. En... chaos zal leiden tot een gierende geldpers...