Het woord Metaverse duikt steeds vaker op als beschrijving voor de manier waarop we in de toekomst online leven. De verleiding is groot om het ons voor te stellen als een soort groot videospel. Een betere en meer down-to-earth beeld is dat van de Metaverse als een alomtegenwoordige ervaring van online zijn.

Want ook al hebben we nu mobiel internet - toch moeten we nog steeds 'grijpen' naar het internet op onze apparaten. Met de Metaverse zit het internet straks 'om ons heen'. Dat is de Metaverse in essentie. Het is de volgende stap van de integratie van internet in ons leven. Dat wordt mogelijk door steeds betere streaming capaciteit, gevoelige sensoren, face-tracking camera's, Augmented-Reality brillen, enzovoort.

Google Starline: 3D video calling

Meer dan virtual reality

De term Metaverse werd bedacht door Neal Stephenson in zijn sciencefictionroman Snow Crash uit 1992. Daarin bewegen mensen als avatars in een driedimensionale virtuele ruimte.

Maar de Metaverse in onze definitie is breder dan virtual reality. Veel mensen stellen zich de Metaverse voor als een wat meer geavanceerde vorm van Second Life, waarin we allemaal een eigen avatar kiezen. Of als een wereld die we in kunnen stappen door onze VR-headset op te zetten. Maar die twee ingrediënten zijn niet noodzakelijk voor de Metaverse. Virtual reality is maar een van de 'apps' van de Metaverse.

In de woorden van Matthew Ball:

'De Metaverse is, net als het internet en het mobiele internet [...] een netwerk van onderling verbonden ervaringen en toepassingen, apparaten en producten, instrumenten en infrastructuur.'

Net zomin dat we Google of Facebook gelijkstellen aan het internet, zo zal ook de Metaverse niet één domein zijn.

Hoppen met onze identiteit en spullen

Een vorm van het internet die overal is dus, met rijkere visuals. Een belangrijk punt dat veel kenners maken, is dat de Metaverse niet één wereld is, maar verschillende online (3D)omgevingen. Met een belangrijk verschil ten opzichte van de vele online omgevingen die er nu al zijn, namelijk dat ze in het ideale geval interoperabel zijn. Je kunt je identiteit en je virtuele spullen dan inzetten in meerdere platforms. De NFT die je in een online galerie hebt gekocht, wil je misschien op een andere plek weer gebruiken of verkopen - misschien wel in een game. De Metaverse is dus niet zomaar een game: het is ook een economie, waar dingen geproduceerd en verkocht worden.

Wen Metaverse?

De ontwikkelingen die nodig zijn om een bloeiende Metaverse te creëren kosten jaren, misschien tientallen jaren. Het vereist allerlei ontwikkelingen op het gebied van hardware, software, computerkracht, betaalapplicaties en communicatie-standaarden. Maar de ontwikkeling is de laatste jaren wel in een stroomversnelling gekomen, bijvoorbeeld door de betere 3D-imaging en rendering-technieken. Dat gezegd hebbende: we zitten al in een vroege versie van de Metaverse. Het feit dat huisgenoten met noise canceling koptelefoons in dezelfde ruimte zitten, luisterend naar hun eigen podcast, is al teken dat 'waar we ons mentaal bevinden' losgekoppeld begint te raken van waar we ons bevinden in meatspace.

Zorgen om centralisatie, kans voor blockchain tech

Wat wordt de architectuur van de Metaverse? Zullen de 'objecten' in een database zitten of op een blockchain? Worden Facebook of andere techgiganten eigenaar of delen we het eigenaarschap? Dat is een belangrijk strijdpunt dat de komende jaren uitgevochten gaat worden.

Crypto-aanhangers zijn uiteraard geen fan van de gecentraliseerde Big Tech-uitkomst. Bedenk wat een verbanning door een centraal gestuurde applicatie als Twitter nu al voor gevolgen heeft voor iemands leven. Absolute zeggenschap over toegang Metaverse-applicaties zou nog veel ingrijpender zijn voor de levens van mensen. Juist omdat zo'n beetje alles in de Metaverse gaat gebeuren: je werk, je sociale contacten, je leven.

De hoop van velen is dan ook dat er veel gebouwd gaat worden op blockchain-technologie. Om die reden duikt in discussies over de Metaverse de term Web3 vaak op. Web3 heeft te maken met de bovengenoemde zorg over centralisatie. Het is een verzamelnaam voor technologieën die gebruikers eigenaar kunnen maken van hun data. Ook open standaarden kunnen daarbij een rol spelen. Zo is e-mail gebouwd op een open standaard (SMTP), waarop iedereen kan bouwen en wat een monopolie voorkomt.