De netwerk difficulty (moeilijkheid) van Bitcoin is een maat voor de gemiddelde rekenkracht die het kost om een blok met transacties te mogen produceren. Hoe hoger dit getal, des te harder de miners wereldwijd moeten werken. Aangezien hun opgetelde rekenkracht een soort muur is die het Bitcoinnetwerk tegen aanvallen beschermt, betekent een hoge moeilijkheid dat het netwerk veilig is.

Waarvoor zetten de miners hun rekenkracht in? Kort samengevat om een getal te raden. Hoe groter het aantal mogelijke getallen waar de miners uit moeten raden, des te harder ze moeten werken om dit getal in ongeveer tien minuten te raden. Dat raden heet hashen. De moeilijkheid volgt deze zogenaamde hashrate en is er evenredig aan - zie uitleg beneden.

Bekijk de grafiek voor de huidige moeilijkheid.

Tweewekelijkse aanpassing van de moeilijkheid

Bitcoin is zo ontworpen dat er grofweg elke tien minuten een blok wordt toegevoegd aan de blockchain. Soms heeft een miner geluk en raadt deze het getal al binnen een minuut. Soms duurt het twintig minuten of langer. Zolang het gemiddelde maar tien minuten is. De uitgifte/uitkering van nieuwe Bitcoins aan een gelukkige miner gebeurt namelijk per blok en dat tempo moet min of meer constant zijn.

Omdat de hoeveelheid miners varieert en hun rekenkracht over het algemeen steeds groter wordt, moet de moeilijkheid steeds worden aangepast. Zie het als een calibrering van het systeem: een manier om de Bitcoin blockchain 'stationair' te laten draaien. Dit gebeurt elke 2016 blokken, wat neerkomt op ongeveer twee weken. Die periode heet een epoch.

Zou deze difficulty adjustment niet ingebouwd zijn in het protocol, dan zou de tijd tussen blokken steeds korter worden. Want de enorme serverparken die nu wereldwijd minen, zouden maar een fractie van een seconde nodig hebben voor het minen van een blok met een difficulty uit de tijd dat Satoshi nog actief was. Hij/zij en de paar enthousiastelingen van toen mineden gewoon op hun pc's of laptops.

Relatie tussen moeilijkheid en de prijs

Een hoge mining moeilijkheid impliceert ook dat de prijs van Bitcoin hoog is - of althans dat miners verwachten dat die hoog blijft en/of omhooggaat. Bij een hoge moeilijkheid maken ze namelijk hoge kosten en die moeten ze terugverdienen door de block reward - bij dit schrijven 6.25 Bitcoin.

Er is dus een correlatie tussen moeilijkheid en prijs, hoewel die niet perfect is. De prijs kan bijvoorbeeld snel stijgen: sneller dan miners racks kunnen bijplaatsen. Daarbij komt dat meer en meer miners de strategie van hodlen gebruiken. Ze proberen in de loop van de maanden en jaren gewoon zo veel mogelijk Bitcoin bij elkaar te hashen, ongeacht de precieze prijs van het moment. In plaats van die te verkopen, houden ze de Bitcoin zo lang mogelijk vast. Deze strategie zou pas problematisch kunnen worden als de prijs van Bitcoin een lange tijd te laag blijft bij een relatieve hoge moeilijkheid. Mocht dat gebeuren, zullen sommige miners stoppen en herstelt het evenwicht tussen prijs en moeilijkheid zich weer.

Bloktijd langer na Chinese mining ban in 2021

Toen de Chinese regering Bitcoin mining verbood in mei 2021, schakelden de miners hun apparatuur uit en vertrokken voor een deel naar andere landen. Dit leidde tot een vrij plotselinge daling van de wereldwijde rekenkracht van bijna 50% (zie grafiek boven). Door het gebrek aan rekenkracht duurde het produceren van een blok een tijdje ongeveer twintig minuten. Pas bij de volgende difficulty adjustment daalde de gemiddelde bloktijd weer naar tien minuten.